19

Christopher James Hampton (1946.) britanski je dramatičar, scenarist, prevoditelj i filmski redatelj. Najpoznatiji je po adaptaciji romana i filmskoj verziji Opasne veze (1988.), koja je dobila Oskara za najbolji scenarij . U istoj je kategoriji nominiran za svoju filmsku adaptaciju 2007 romana Iana McEwana Okajanje.

Filantrop (1970.) pod utjecajem je Molièreovog Mizantropa bio je četiri godine na repertoaru u londonskom

West Endu, osvojivši nagradu Evening Standard Theatre za najbolju komediju, a postavljen je na Broadwaya u New Yorku 1971. godine. Od tada, nižu se brojni uspjesi. Hampton je 2020. proglašen vitezom.

Drama Total Eclipse, tj. Potpuna pomrčina, o francuskim pjesnicima i ljubavnicima, Arthuru Rimbaudu i Paulu Verlaineu, prvi put je izvedena 1967. te 1968. na Kraljevskom dvoru, ali nije dobro prihvaćena u to vrijeme. Zbog postignutog uspjeha, praizvedbom se smatra uprizorenje 5. svibnja 1981. godine u Lyric Theatru u Hemmersmithu, a pravu je popularnost ostvarila u filmskoj inačici 1995. s Leonardom DiCaprijem i Davidom Thewlisom u ulogama dvojice velikih pjesnika.

STVARALAČKA SLOBODA „PROKLETIH PJESNIKA“  U DRUŠTVENIM I ŽIVOTNIM OKOVIMA

                                                                                                                    Najdublje što postoji u čovjeku jest njegova – koža.

                                                                                                                      Paul Valéry

Biografska drama Christophera Hamptona, uz pomno proučene činjenice vješto uklopljene u dijalog, filigramski ocrtava sudbine dvojice iznimnih pjesnika, Paula Verlainea i Arthura Rimbauda, suptilno prikazujući njihov intenzivan, stvaralački i ljubavnički, odnos.

„Priča“ je u inverziji – završetak drame, dolazak Rimbouove sestre nekoliko mjeseci nakon njegove smrti, zapravo je impuls za pripovijedanje životne priče post festum. U dramskoj strukturi, dakle, postoje dva vremenska okvira: polazišni je sedamnaest godina nakon posljednjeg „zbogom“ u raspadnutom odnosu dvojice pjesnika, vremenski odmak u kojem Verlaine počinje dramsku priču: „Slijedio sam ga. Morao sam.“ Unutar tog okvira Hampton. retrospektivnim slijedom događaja, iz Verlaineove vizure linearno gradira dramsku napetost. Od dolaska šesnaestogodišnjeg dječaka 1871., koji prođe kroz Verlaineov labilan život poput vihora, do 1873., odnosno posljednjeg susreta 1875., nakon Verlaineovog izlaska iz zatvora, koji je samo podcrtavanje kraja – kraja ljubavi i početka Rimbaudove pjesničke šutnje. Dvije-tri godine zajedničkog, intimnog i stvaralačkog, života dovoljno su bremenite za čitav život, stoga trajanje poslije toga stane u jedan razgovor na kraju drame.

Jedan su drugome lijek i otrov, inspiracija i okov: Verlaine ovisan o novcu svekra – buržuja, o alkoholu, o svojoj ženi i o Rembaudeu koji žudi za „apsolutnom slobodom“.

U pozadini je jasno naznačena atmosfera devetnaestostoljetnog Pariza, Londona, Bruxellesa, s društveno-političkim kontekstom. Vrijeme političkih prevrata, ekonomske krize, bolesti, hedonističkih užitaka u sjaju varietea i kavana, itekako se odražava na život glavnih protagonista i na njihovu poeziju kao izraz bunta prema tradiciji i društvenim konvencijama. U to vrijeme, u kojem „društveno tijelo je pijani brod“, život dvojice sodomista tek je „sezona u paklu“.

                                                                                                                                                                                              Vesna Kosec-Torjanac

KRITIKE:
Ante Peričić: Novi list